Bir kuş sürüsü uçak motoruna ne kadar zarar verebilir?

Uçak kazaları, diğer taşıtlarla karşılaştırıldığında oldukça düşük. Ancak herhangi bir uçak felaketinin yaşanması, facia anlamına geliyor ve tüm dünya bunu konuşuyor.

Kazalar genellikle motor arızaları veya kuş sürüsü çarpmaları sonucu meydana geliyor. Akıllarda bir soru. Kuş sürüsü bir uçağa çarptığında motoruna ne kadar ciddi zararlar verebilir?

Güney Kore'de Jeju Air Boeing 737-800'ün karıştığı son trajik kaza, bir kuş çarpması sonucunda yaşanmıştı. 

Elbette kazanın tam ayrıntıları halen netlik kazanmasa da, araştırmacılar her iki motorda da kuş tüyleri buldu ve bu da kazanın kuşlar yüzünden olduğuna yönelik iddiaları güçlendirdi.

KUŞLAR UÇAK MOTORLARINA NE KADAR ZARAR VEREBİLİR

Hatırlamak gerekirse "Hudson Nehri'ndeki mucize" olay  da kuşların her iki motora da yutulmasının sonucu meydana gelmişti. 

Tüm bu sonuçlar, yaşanan uçak kazalarında kuş sürüsünün ne kadar tehlikeli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermiş oldu.

 Uçak motorlarına kuş çarpması şaşırtıcı derecede yaygın olsa da, özellikle kalkış ve inişler sırasında da nadiren kazalara neden olduğu geçmişten de biliniyor. 

ABD’DE 19.700 KUŞ ÇARPMASI MEYDANA GELDİ

Öyle ki Federal Havacılık İdaresi'ne (FAA) göre, 2023 yılında ABD havaalanlarındaki 780 havalimanında 19.700 kuş çarpması meydana geldi. Peki kuş çarpmasının uçak motoruna etkileri neler?

Otomobil ve diğer taşıtlarla karşılaştıracak olursak, uçaklardaki jet motorları son derece güçlü, hassas mühendislik sonuçlarında üretiliyor. Ancak kuş çarpmaları bu tür motorlar için tarih boyunca hep bir korku salmıştır.

Bir kuş bir motora girdiğinde, talihsiz yaratığın karşılaşacağı ilk şey, genellikle 2200 rpm ile 4500 rpm arasında dönen fan kanatlarıdır. 

Günümüzde çoğu uçağın motorları, belirli seviyelerde kuş yutulmasına dayanacak şekilde geliştirilmiş ve FAA standartlarını da karşılıyor. 

Ancak o zaman bile, daha büyük kuşlarla veya tüm sürülerle çarpışma bu güvenlik marjları aşılabiliyor. Zira kuşun da boyutuna bağlı olarak, olası bir çarpışma kanatların bükülmesine, hatta kırılıp motor hasarına kadar neden olabiliyor. 

Yukarıda bahsi geçen Jeju ve Hudson Nehri olayları gibi durumların kuraldan ziyade istisna olması, jet motorlarının FAA yönetmeliklerini karşıladıklarından emin olmak için tabi tutuldukları titiz testlere bağlanabilir.

En ikonik Boeing uçaklarından biri olan Virgin Australia Boeing 737-800 ile ilgili 2024 tarihli bir vaka daha tipik bir kuş çarpma vakasıydı. 

Yaşanan bu trajik olayda, kuş sürüsünün çarpması sonucu uçağın sağ motoru havalandığı sırada alev almasına neden olmuş, pilotlar daha sonra motoru kapatarak 50 dakikada güvenli bir iniş alarak havaalanına geri dönmüştü. 

MOTOR ÜRETİCİLERİ CİDDİ YATIRIMLAR YAPIYOR

Özellikle son yıllarda yaşanan kazalar da göz önüne alındığında, jet motoru üreticileri ciddi yatırımlar yapmaya başladı ve buna da devam ediyor.

Örneğin lüks otomobil üreticisi Rolls Royce, genellikle otomobil üreticisi olarak bilinse de aslında uçak motorları da üretiyor.

Ancak firma, riskleri en aza indirmek için motorlarında çok farklı testler yapıyor. Örneğin kuş çarpmasının uçak motoruna etkisini ölçebilmek için tavuk karkasları fırlatarak bazı testler gerçekleştiriyor ve olası senaryoda nasıl sonuçlar vereceğini önceden gözlemleyebiliyor. 

Umarız bundan sonraki süreçte hiçbir kaza görmeyiz, ancak havacılık sektöründe 2025 yılında en azından bu alanda önemli bir teknolojiye daha imza atılır.

Slashgear.com’un haberi, Techturco editörü Fahrettin Doğan tarafından Türkçeleştirildi.